AÅŸure, Hicri takvime göre Muharrem ayının onuncu günü yapılan tatlı. Ä°slami inanca göre Muharrem ayının onuncu günü Nuh, Büyük Tufan’dan sonra karaya ayak bastığında elinde kalan son malzemelerle bu tatlıyı yapmıştır. Tatlının ismi, Arapçada onuncu anlamına gelen عَشْرَة kelimesinden gelmektedir.
Aşure Nasıl Yapılır?
Aşurenin belirli bir tarifi yoktur. Bölgeler arasında farklıklar gösterir.
Geleneksel olarak en az 7 maddeden oluşması gerektiği söylenir. Bazıları adından dolayı 10 madde ile yapılması gerektiğini söyler. Aleviler ise hep 12 madde kullanarak aşure yapar.
Temel olarak su, buğday, nohut, toz şeker, fasulye, pirinç kullanılarak yapılır. Süsleme amacı ile ceviz, çam fıstığı, badem, nar, susam ve tarçın gibi kuruyemiş, meyve ve baharatlar kullanılır. Tarifi hiçbir hayvansal ürün içermemesi itibarıyla vegandır.
AÅŸure Türkiye’nin mutfak geleneÄŸinin yanı sıra çevredeki ülkelerin çoÄŸunda, Hristiyan ve Yahudi kültürlerin bir parçası olarak da çeÅŸitli isimler altında hazırlanmaktadır.
Ermeni ve Rum kültüründe de vardır. Ermeniler, 6 Ocak’ta “anuÅŸ-abur” yaparken; Rumlar, buÄŸday, kuru üzüm ve bal ile yaptıkları “koliva”yı kilise kapısında dağıtıp ortasına bir mum diktikleri bir tabakla mezarın başına yerleÅŸtirmektedirler.
Alevi kültüründe, Kerbela Savaşı’nda Hüseyin’in öldürüldüğü günde aÅŸure piÅŸirilmesi ile aÅŸurenin hiçbir hayvansal ürün içermemesi arasında baÄŸlantı kurulur ve ÅŸiddetin genel olarak protesto edildiÄŸi ifade edilir. Aleviler, her sene aÅŸurelerini piÅŸirip konu komÅŸu ile paylaÅŸtıkları Muharrem ayında 12 gün boyunca etin tüketilmediÄŸi bir oruç tutarak öldürmenin her türlüsünün (besin için kesilen hayvan dahil) ÅŸiddet olduÄŸunu idrak ederler.
- 2 su bardağı aşurelik buğday
- 1 su bardağı nohut
- 5 su bardağı toz şeker
- 1 su bardağı kuru fasulye
- 15 su bardağı su
- Yarim su bardağı pirinç
- 1 su bardağı kuru üzüm
- 1 su bardağı küp doğranmış kayısı
- 1 su bardağı doğranmış kuru incir
- 1 portakal
Süsleme için:
- 1 su bardağı kuş üzümü
- Çekilmiş ceviz içi, Antep fıstığı
- Tarçın, nar taneleri
Pirinci yıkayıp süzün ve buğdaya ilave edin. Buğday taneleri iyice yumuşayıncaya kadar yaklaşık 4.5 saat kısık ateşte ara sıra karıştırarak pişirin.
Buğdayın suyu un çorbası kıvamına gelmek üzereyken toz şeker, nohut ve kuru fasulyeyi ekleyin. Portakalın kabuğunu ince ince doğrayıp karışıma ekleyin. Kuru üzüm ve kuru kayısıyı ilave edip karıştırın. Birkaç tasım kaynattıktan sonra ateşten alın.
Aşure piştikten sonra doğranmış inciri ekleyip karıştırın. Sıcakken kaselere boşaltın. Soğuyunca üzerini ceviz içi, Antep fıstığı, kus üzümü, tarçın ve nar taneleri ile süsleyerek servis yapın. İsteğe bağlı olarak gül suyu da serpebilirsiniz.
